Protokół szczelności instalacji gazowej w obiekcie 2025

Ach, instalacja gazowa – ciche serce wielu budynków, które jednak potrafi przyprawić o gęsią skórkę, gdy tylko pomyślimy o ewentualnych problemach. Aby spać spokojnie, niezbędne jest coś więcej niż tylko nadzieja – potrzebujemy Protokół z przeprowadzonej próby szczelności instalacji gazowej w obiekcie, dokument potwierdzający, że wszystko działa jak w zegarku (i nie ulatnia się przy tym niebezpieczny gaz). W skrócie: to świadectwo bezpieczeństwa Twojego domu lub firmy.

Kiedy wymagana jest próba szczelności instalacji gazowej?

Prawo polskie, a dokładniej rozporządzenie w sprawie warunków technicznych użytkowania budynków mieszkalnych z dnia 16 sierpnia, szczegółowo określa, kiedy musisz przeprowadzić próbę szczelności instalacji gazowej.

Najbardziej oczywista sytuacja to, gdy zakończyłeś budowę zupełnie nowej instalacji gazowej. Wtedy taka próba to absolutna podstawa, aby w ogóle myśleć o jej uruchomieniu.

Ale to nie wszystko. Jeśli Twoja istniejąca instalacja przeszła metamorfozę – została przebudowana lub poddana poważnemu remontowi – również musisz poddać ją testowi szczelności. Zmiany w infrastrukturze gazowej zawsze niosą ze sobą ryzyko powstania nieszczelności, dlatego weryfikacja jest niezbędna.

Inny przypadek to ten, gdy instalacja gazowa przez jakiś czas była nieużywana. Jeśli wyłączyłeś ją z eksploatacji na okres dłuższy niż sześć miesięcy, przed ponownym jej uruchomieniem konieczne jest przeprowadzenie próby szczelności instalacji gazowej w obiekcie. Czasem zdarza się, że nieużywane przewody lub połączenia ulegają degradacji, a to prosta droga do problemów.

A co, jeśli nowa instalacja została już zbudowana, przeszła pierwszą próbę, ale przez ponad sześć miesięcy nie została napełniona gazem? W takiej sytuacji pierwsza próba przestaje być ważna. Musisz przeprowadzić ją ponownie, upewniając się, że upływ czasu nie wpłynął negatywnie na jej integralność.

Podsumowując, zawsze gdy masz do czynienia z nową instalacją, jej modyfikacją po remoncie lub dłuższym okresie nieużywania, próba szczelności instalacji gazowej w obiekcie to nie opcja, a prawny obowiązek i podstawowy element dbałości o bezpieczeństwo.

Przygotowanie instalacji gazowej do próby szczelności

Przed przystąpieniem do głównej próby szczelności instalacji gazowej w obiekcie, niezbędne jest wykonanie kilku kluczowych kroków przygotowawczych, aby zapewnić jej rzetelny i prawidłowy przebieg. Tak jak w dobrym spektaklu, scenografia musi być gotowa, zanim aktorzy wyjdą na scenę.

Przede wszystkim, próba szczelności powinna być przeprowadzona na instalacji "surowej". Oznacza to, że wszelkie zabezpieczenia antykorozyjne, choć ważne na co dzień, powinny być jeszcze niezastosowane. Chodzi o to, aby nic nie maskowało ewentualnych, nawet najdrobniejszych nieszczelności. Malowanie lub izolowanie mogłoby ukryć przecieki, co uniemożliwiłoby ich wykrycie podczas testu.

Kolejnym etapem jest dokładne oczyszczenie całej instalacji. Pył, brud czy resztki materiałów budowlanych mogłyby zakłócić pomiary i wprowadzić w błąd. Czysta instalacja to podstawa rzetelnej weryfikacji jej szczelności.

Pamiętaj o zaślepieniu wszystkich końcówek przewodów, które nie są jeszcze połączone z odbiornikami gazu czy gazomierzem. Wszystkie otwarte wyloty muszą zostać szczelnie zamknięte, aby czynnik próbny nie ulatniał się w sposób kontrolowany, co uniemożliwiłoby wykrycie rzeczywistych nieszczelności.

Wszystkie kurki w instalacji, z wyjątkiem kurków głównych odcinających poszczególne piony czy odgałęzienia (te muszą być otwarte), powinny być otwarte. Pozwoli to na swobodny przepływ czynnika próbnego przez całą instalację. Jednocześnie wszystkie odbiorniki gazu – kuchenki, kotły, piecyki – muszą być odłączone. Chodzi o przetestowanie samej instalacji, a nie podłączonych do niej urządzeń.

Prawidłowe przygotowanie instalacji gazowej to połowa sukcesu. Zaniedbanie któregokolwiek z tych kroków może skutkować błędnym wynikiem próby szczelności i stwarzać potencjalne zagrożenie w przyszłości.

Procedura przeprowadzenia głównej próby szczelności

Główna próba szczelności instalacji gazowej w obiekcie to kluczowy moment, w którym dowiadujemy się, czy sieć rur, która ma dostarczać gaz do naszych urządzeń, jest całkowicie bezpieczna. To niczym egzamin dojrzałości dla całej instalacji, na którym nie ma miejsca na błędy.

Kto stoi na czele tej operacji? Odpowiedzialność spoczywa na wykonawcy instalacji. To on, ze swoim doświadczeniem i znajomością sztuki budowlanej, nadzoruje cały proces. Ale nie jest sam. Niezbędna jest obecność przedstawiciela dostawcy gazu, który potwierdza poprawność wykonania próby i jej pozytywny wynik. To trochę jak notariusz potwierdzający ważność dokumentu – jego obecność nadaje testowi oficjalny charakter.

Osoba kierująca robotami budowlanymi związanymi z instalacją gazową musi posiadać odpowiednie uprawnienia. Nie może to być przypadkowa osoba – wiedza i kwalifikacje są tu absolutnie niezbędne. To gwarancja, że cały proces przebiegnie zgodnie ze sztuką i obowiązującymi przepisami.

Ciekawym (choć logicznym z punktu widzenia bezpieczeństwa) aspektem procedury jest to, że próba szczelności jest przeprowadzana odrębnie dla części instalacji przed gazomierzem i odrębnie dla reszty instalacji, już za punktem pomiaru zużycia. Gazomierz to delikatne urządzenie i bezpośrednie poddanie go wysokiemu ciśnieniu próbnemu mogłoby go uszkodzić. Dlatego testujemy odcinki przed i po, omijając sam gazomierz.

Podczas samej próby, poza weryfikacją szczelności pod ciśnieniem, sprawdza się również kilka innych elementów. Pierwszym z nich jest zgodność ułożenia przewodów gazowych z projektem budowlanym. Czy rury biegną tam, gdzie miały biec? Czy nie ma nieplanowanych kolizji? To ważne dla późniejszego bezpieczeństwa i eksploatacji.

Równie istotne jest sprawdzenie zgodności ułożenia rur spalinowych. Chociaż nie są one częścią instalacji gazowej jako takiej, ich prawidłowe poprowadzenie jest kluczowe dla bezpiecznego odprowadzania produktów spalania gazu. Błędy w tym obszarze mogą prowadzić do zatrucia czadem – niezwykle niebezpiecznej substancji.

Następnie, specjaliści dokładnie weryfikują materiały użyte do budowy instalacji gazowej. Czy są to rury i kształtki przeznaczone do gazu? Czy spełniają wszystkie normy? Użycie niewłaściwych materiałów to tykająca bomba.

Na koniec, (i tu nie ma co się dziwić – detale mają znaczenie), następuje sprawdzenie jakości wszystkich połączeń – skręcanych, spawanych i zaprasowywanych. To właśnie w miejscach połączeń najczęściej pojawiają się nieszczelności. Precyzja wykonania na tym etapie decyduje o trwałości i szczelności całej instalacji na lata.

Pamiętaj, pozytywny wynik głównej próby szczelności instalacji gazowej w obiekcie jest uzyskiwany, gdy w ciągu 30 minut od ustabilizowania się ciśnienia czynnika próbnego nie nastąpi żadne znaczące jego obniżenie. To sygnał, że instalacja przeszła test śpiewająco i jest gotowa do bezpiecznej eksploatacji.

Wymagania dotyczące manometrów i ciśnienia próbnego

Skoro mówimy o testach szczelności, nie możemy pominąć narzędzi i parametrów, które są do tego niezbędne. Kluczową rolę odgrywa tu manometr – urządzenie, które powie nam prawdę o ciśnieniu w instalacji podczas próby. Nie może to być byle jaki manometr, postawiony na "oko". Są precyzyjne wymogi, które trzeba spełnić, aby wynik był wiarygodny.

Manometr użyty do przeprowadzenia głównej próby szczelności instalacji gazowej w obiekcie musi być jak dobry zegarek – precyzyjny i niezawodny. Przepisy jasno wskazują na konieczność zastosowania urządzenia spełniającego wymagania klasy 0,6. To oznacza, że jego dokładność pomiaru jest na bardzo wysokim poziomie. Każde, nawet minimalne wskazanie zmiany ciśnienia, ma znaczenie.

Dodatkowo, tak jak dobry kierowca ma ważne prawo jazdy, manometr musi posiadać aktualne świadectwo legalizacji. To dokument potwierdzający, że urządzenie zostało skalibrowane i spełnia określone normy dokładności. Bez tego świadectwa, pomiar jest po prostu nieważny z prawnego punktu widzenia.

Co więcej, wszystkie dane dotyczące użytego przyrządu pomiarowego muszą zostać odnotowane w protokole z przeprowadzonej próby szczelności instalacji gazowej w obiekcie. Pełne dane – model, numer seryjny, data legalizacji – to wszystko dowód na to, że pomiar został wykonany prawidłowo, z wykorzystaniem atestowanego sprzętu.

Ważny jest również zakres pomiarowy manometru. Musi być dobrany do ciśnienia, które będziemy stosować podczas próby. Dla ciśnienia próbnego wynoszącego 0,05 MPa, manometr powinien mieć zakres pomiarowy od 0 do 0,06 MPa. Natomiast jeśli ciśnienie próbne wynosi 0,1 MPa, zakres pomiarowy manometru powinien być od 0 do 0,16 MPa. Dobierając właściwy zakres, zapewniamy, że wskazania manometru będą w najbardziej precyzyjnym obszarze skali.

A jakie jest właściwe ciśnienie czynnika próbnego? Podczas głównej próby szczelności instalacji gazowej w obiekcie, standardowo stosuje się ciśnienie wynoszące 0,05 MPa. To wystarczająco wysokie ciśnienie, aby wykryć większość nieszczelności w typowej instalacji domowej czy przemysłowej.

Jest jednak pewien wyjątek. Jeśli część instalacji lub cała instalacja znajduje się w pomieszczeniu mieszkalnym lub, co gorsza, w pomieszczeniu zagrożonym wybuchem, ciśnienie czynnika próbnego powinno być wyższe – wynosić 0,1 MPa. Wyższe ciśnienie w takich miejscach zapewnia jeszcze większą pewność, że nie ma żadnych, nawet minimalnych przecieków w miejscach o podwyższonym ryzyku.

Właściwy manometr, jego legalizacja, odpowiedni zakres pomiarowy i właściwe ciśnienie próbne – to cztery filary, na których opiera się rzetelna próba szczelności instalacji gazowej. Zaniedbanie któregokolwiek z nich może prowadzić do fałszywie pozytywnego wyniku i, co najważniejsze, do zagrożenia bezpieczeństwa.

Q&A

Czym jest Protokół z przeprowadzonej próby szczelności instalacji gazowej w obiekcie?

To dokument potwierdzający, że instalacja gazowa została poddana testowi ciśnieniowemu i nie wykazuje nieszczelności, zgodnie z obowiązującymi przepisami.

Kiedy najczęściej potrzebny jest Protokół z przeprowadzonej próby szczelności instalacji gazowej w obiekcie?

Jest on wymagany po wykonaniu nowej instalacji gazowej, jej przebudowie lub remoncie, a także gdy instalacja była wyłączona z użytkowania na dłużej niż 6 miesięcy.

Jakie ciśnienie próbne jest stosowane podczas próby szczelności instalacji gazowej?

Standardowo stosuje się ciśnienie 0,05 MPa, a w pomieszczeniach mieszkalnych lub zagrożonych wybuchem - 0,1 MPa.

Kto przeprowadza próbę szczelności instalacji gazowej?

Próbę przeprowadza wykonawca instalacji w obecności przedstawiciela dostawcy gazu. Osoba kierująca robotami powinna posiadać odpowiednie uprawnienia.

Co jest sprawdzane podczas głównej próby szczelności oprócz samej szczelności pod ciśnieniem?

Sprawdza się również zgodność ułożenia przewodów gazowych i spalinowych z projektem, użyte materiały oraz jakość połączeń (skręcanych, spawanych, zaprasowywanych).